Σεπ 21

Συμπληρωματικές Προσεγγίσεις στην Παχυσαρκία: Βελονισμός, Ωτοβελονισμός και Ωτική Νευροτροποποίηση

Εισαγωγή

Η παχυσαρκία αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2023), περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι παχύσαρκοι, με συνεχώς αυξανόμενη τάση. Η κατάσταση αυτή δεν συνδέεται μόνο με αισθητικά ζητήματα, αλλά και με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπνική άπνοια και ορισμένους τύπους καρκίνου.

Η αντιμετώπιση είναι πολύπλοκη και συνήθως συνδυάζει διατροφή, άσκηση, φαρμακευτική αγωγή και ψυχολογική υποστήριξη. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια αυξάνεται το ενδιαφέρον για συμπληρωματικές θεραπείες όπως ο βελονισμός, ο ωτοβελονισμός και πιο πρόσφατα η ωτική νευροτροποποίηση, που στοχεύουν στην ενίσχυση των κλασικών μεθόδων αντιμετώπισης.

Βελονισμός και Παχυσαρκία

Ο βελονισμός είναι μέθοδος της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής. Με τη διέγερση ειδικών σημείων του σώματος μέσω βελόνων, ενεργοποιούνται μηχανισμοί που ρυθμίζουν την όρεξη, τον μεταβολισμό, την πέψη και τα επίπεδα στρες.

Μηχανισμοί δράσης:

  • Ρύθμιση νευροδιαβιβαστών (σεροτονίνη, ντοπαμίνη).
  • Μείωση κορτιζόλης → περιορισμός συναισθηματικού φαγητού.
  • Βελτίωση γαστρεντερικής λειτουργίας.
  • Αύξηση ενεργειακής κατανάλωσης.

Κλινικά δεδομένα:

  • Cho SH et al. (2009): 31 RCTs, >3.000 άτομα· μείωση βάρους κατά ~1,7 κιλά έναντι ομάδας ελέγχου.
  • Zhang R et al. (2022): 14 RCTs· μείωση BMI κατά 1,61, βάρος κατά 3,2 κιλά, περιφέρειας μέσης κατά 3,8 εκ.
  • Wang Y et al. (2024): ηλεκτροβελονισμός πιο αποτελεσματικός σε BMI και waist circumference.

Ωτοβελονισμός και Παχυσαρκία

Ο ωτοβελονισμός είναι ειδική τεχνική που εφαρμόζεται στο πτερύγιο του αυτιού, το οποίο θεωρείται μικροσύστημα του σώματος. Χρησιμοποιούνται σημεία όπως Shenmen, Stomach, Endocrine, Mouth, που σχετίζονται με την όρεξη και την ψυχολογική ισορροπία.

Κλινικά δεδομένα:

  • Cho & Cho (2010): Ο ωτοβελονισμός με 3–5 σημεία ήταν πιο αποτελεσματικός από τον μονο-σημειακό.
  • Hsu et al. (2009): Σε 60 υπέρβαρες γυναίκες, ο ωτοβελονισμός για 6 εβδομάδες μείωσε σημαντικά βάρος και λίπος σώματος.
  • Zhang CS et al. (2021): Συστηματική ανασκόπηση· μέτρια έως σημαντικά αποτελέσματα όταν συνδυάζεται με δίαιτα και άσκηση.

Ωτική Νευροτροποποίηση (Auricular Neuromodulation) και Παχυσαρκία

Η ωτική νευροτροποποίηση είναι πιο σύγχρονη τεχνική που βασίζεται στην ηλεκτρική διέγερση του ωτικού πνευμονογαστρικού νεύρου (auricular branch of vagus nerve, ABVN), το οποίο βρίσκεται στο αυτί.

Πώς λειτουργεί;

  • Το πνευμονογαστρικό νεύρο ρυθμίζει την όρεξη, το μεταβολισμό, την πέψη και την αντίδραση στο στρες.
  • Με τη χαμηλής έντασης ηλεκτρική διέγερση (transcutaneous auricular vagus nerve stimulation, taVNS), ενεργοποιούνται εγκεφαλικά κέντρα που επηρεάζουν την όρεξη, τη γλυκόζη και την ινσουλίνη.
  • Μπορεί να βελτιώσει την ενεργειακή ισορροπία και να μειώσει την υπερφαγία.

Ερευνητικά δεδομένα

  • Badran BW et al. (2018): taVNS βελτίωσε τη ρύθμιση της γλυκόζης και τη δραστηριότητα του μεταβολισμού.
  • Yuan H et al. (2020): Η διέγερση του ωτικού πνευμονογαστρικού νεύρου έδειξε μείωση όρεξης και βάρους σε υπέρβαρα άτομα.
  • Μελέτες 2022–2024: taVNS συνδέθηκε με μικρή έως μέτρια απώλεια βάρους, καλύτερη ρύθμιση σακχάρου και μείωση δεικτών φλεγμονής.

Περιορισμοί

  • Οι περισσότερες μελέτες έχουν μικρά δείγματα.
  • Υπάρχει ετερογένεια πρωτοκόλλων (διάρκεια, συχνότητα, συσκευές).
  • Χρειάζονται περισσότερες μεγάλες, πολυκεντρικές RCTs.

Συμπεράσματα

Η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική και απαιτεί ολοκληρωμένη αντιμετώπιση.

  • Ο βελονισμός μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση όρεξης, στρες και μεταβολισμού.
  • Ο ωτοβελονισμός είναι εύκολη, ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος για έλεγχο λιγούρας και βελτίωση ψυχολογίας.
  • Η ωτική νευροτροποποίηση είναι μια πολλά υποσχόμενη σύγχρονη μέθοδος που συνδέεται με το πνευμονογαστρικό νεύρο και δείχνει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στη ρύθμιση βάρους και μεταβολισμού.

Καμία από αυτές τις μεθόδους δεν αποτελεί «μαγική λύση». Όμως, σε συνδυασμό με διατροφή, άσκηση και ψυχολογική υποστήριξη, μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμα εργαλεία στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

Βιβλιογραφία

  1. Cho SH, Lee JS, Thabane L, Lee J. Acupuncture for obesity: a systematic review and meta-analysis. Int J Obes (Lond). 2009;33(2):183–196.
  2. Zhang R, He L, Zhou X, et al. Efficacy of acupuncture and moxibustion therapy for simple obesity in adults: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Medicine (Baltimore). 2022;101(42):e31228.
  3. Wang Y, Liu C, Yang Y, et al. Comparative efficacy of different acupuncture interventions for obesity: A systematic review and network meta-analysis. Front Med. 2024;11:1446515.
  4. Li X, Gao Z, Sun J, et al. Acupuncture as an adjunctive therapy for obesity: An updated systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complement Ther Med. 2025;85:103999.
  5. Cho SH, Cho MR. Ear acupuncture for obesity: a systematic review. Int J Clin Pract. 2010;64(11):1551–1562.
  6. Hsu CH, Hwang KC, Chao CL, et al. Effects of auricular acupuncture on overweight and obese women: a randomized controlled trial. J Womens Health (Larchmt). 2009;18(6):813–818.
  7. Zhang CS, Tan HY, Zhang GS, et al. Ear acupuncture for weight management: A systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2021;11(5):e043126.
  8. Badran BW, et al. Neurophysiological effects of transcutaneous auricular vagus nerve stimulation (taVNS). Brain Stimul. 2018;11(3):492–500.
  9. Yuan H, Silberstein SD. Vagus Nerve and Vagus Nerve Stimulation, a Comprehensive Review: Part II. Headache. 2020;60(2):355–366.
  10. World Health Organization. Obesity and overweight. WHO Fact sheet. 2023.